(Columba palumbus)
W Polsce grzywacz jest szeroko rozpowszechnionym ptakiem lęgowym. Występuje na całym obszarze, również w górach do wysokości 1200 m n.p.m. Zamieszkuje zarówno tereny leśne jak i miejskie. W miastach ich zagęszczenie szacuje się nawet o 100 razy większe niż w lasach. Preferuje lasy liściaste (dąbrowy, buczyny, olsy), mieszane, jak też lite bory. Chętnie zasiedla zwłaszcza ich skraje, gdy może żerować poza lasem, na okolicznych polach.
Jest to jedyny łowny gołąb w naszym kraju. Nazwa ptaka informuje o jego ubarwieniu, tzn. dużej białej plamie po bokach szyi. Mają ją dorosłe osobniki obu płci. Na skrzydłach występuje szeroka biała wstęga a na końcu ogona szeroki ciemny pas. W upierzeniu przeważa kolor szaroniebieski, na piersi zaznacza się domieszka barwy różowej. Jest największym gatunkiem gołębia w Polsce (wyłączając tylko hodowlane rasy mięsne). Długość ciała wynosi ok. 42 cm, rozpiętość skrzydeł – ok. 75 cm, a masa ciała około 500 g. Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje.
Żeruje w koronach drzew, a podstawę pożywienia stanowią zielone części roślin czy nasiona np. żołędzie. Jest to gatunek sprawnie i szybko latający, mogący udawać się na żer wiele kilometrów od gniazdowania. Pokarm zwierzęcy stanowi margines ich diety. Występuje u nich hierarchizacja socjalna, która objawia się podczas żerowania (wyżej postawione osobniki wykorzystują centrum grupy). Ptaki te spożywają od 50 do 80 g pożywienia dziennie.
Grzywacze są monogamiczne, związek miedzy partnerami trwa co najmniej jeden sezon lęgowy. Dojrzewają płciowo w wieku jednego roku. Od przylotu w marcu widowiskowo tokują, odnosząc się donośnym gruchaniem oraz odbywając loty tokowe, połączone z charakterystycznym klaskaniem skrzydłami. W ten sposób samce nie tylko popisują się przed samicą, ale informują też inne samce o zajęciu danego miejsca.
Swoje ażurowe gniazda budują z niewielkich gałązek w koranach drzew. Różnią się one od gniazd ptaków podobnej wielkości m.in. obecnością dużej ilości kału po wyjściu piskląt, gdyż nie usuwają one odchodów na zewnątrz. Lęgi grzywaczy występują od marca od września i mogą być wielokrotnie ponawiane. Jaja są zawsze tylko dwa, całkowicie białe, okres inkubacji wynosi 17-18 dni, a okres pobytu w gnieździe wynosi około 4-5 tygodni. Młode początkowo karmione są przez rodziców tzw. mleczkiem, czyli wydzieloną wola o dużych walorach odżywczych. Śmiertelność w pierwszym roku wynosi 50-75%, później wyraźnie spada. Najstarszy żyjący w naturze ptak osiągnął wiek 16 lat.
O ile grzywacze miejskie są zupełnie niepłochliwe i dają się w parkowych trawnikach obserwować z odległości kilku metrów, to w miejscach gdzie poluje się na ten gatunek, stają się one bardzo płochliwe. Toteż polowanie na nie jest stosunkowo trudne, a podchód często mało skuteczny. Na gołębie grzywacze polujemy z zasiadki na żerowiskach.
Ile jaj znoszą gołębie grzywacze?
Gołębie grzywacze znoszą zawsze dwa jaja.
Gołąb grzywacz nie podlega wycenie medalowej.
